सूचना फलकाखालीच कचऱ्याचा ढीग — स्वच्छतेच्या ढोलात घाणेचे साम्राज्य!

जळगाव महानगरपालिकेचा स्वच्छतेवरील खर्च वाया, बीव्हीजी इंडिया लिमिटेडचे अपयश उघड!

जळगाव – “येथे कचरा टाकल्यास रुपये ५०० दंड केला जाईल” — असे ठळक अक्षरांत लिहिलेल्या जळगाव महानगरपालिकेच्या जनजागृती फलकाखालीच घाण व कचऱ्याचा ढीग दिसणे हे जळगावच्या प्रशासनाच्या निष्काळजीपणाचे आणि जनतेच्या बेफिकीरीचे जिवंत उदाहरण ठरले आहे. शहर स्वच्छतेसाठी केलेली करोडो रुपयांची खर्ची आणि बीव्हीजी इंडिया लिमिटेड या कंपनीला दिलेला प्रचंड ठेका हा प्रत्यक्षात जनतेच्या पैशांचा अपव्यय ठरत असल्याचे वास्तव पुन्हा एकदा पद्मालय विश्रामगृहाजवळ दिसून आले.

महानगरपालिकेने शहरात घनकचरा व्यवस्थापन नियम २०१६ अन्वये जनजागृतीसाठी ठिकठिकाणी फलक उभारले — “कचरा घंटागाडीतच घाला”, “आपला परिसर स्वच्छ ठेवा”, “स्वच्छ जळगाव – सुंदर जळगाव” अशा घोषणांनी शहर सजवले. पण वास्तवात या फलकांच्या पायथ्याशीच कचऱ्याचे ढीग, दुर्गंधी आणि अस्वच्छता पाहून नागरिक प्रश्न विचारतात — “हीच का स्वच्छ भारताची आणि स्वच्छ जळगावची प्रतिमा?”

पद्मालय विश्रामगृहाच्या बाहेरच स्वच्छतेचा फलक लावण्यात आला असला तरी त्या फलकाच्या खालीच कचऱ्याचे साम्राज्य तयार झाले आहे. प्लास्टिक, अन्नाचे अवशेष, आणि सडलेला कचरा यामुळे परिसरात घाण व दुर्गंधी पसरली आहे. स्थानिक नागरिकांच्या तक्रारी असूनही बीव्हीजी कंपनीचे कर्मचारी केवळ कागदोपत्री उपस्थिती दाखवतात, असे नागरिकांचे म्हणणे आहे.

स्वच्छतेच्या कामासाठी बीव्हीजी इंडिया लिमिटेडला कोटींचा ठेका देऊनही शहरात कचऱ्याचे ढीग कायम राहणे म्हणजे महानगरपालिकेच्या देखरेख यंत्रणेला लागलेली झोपच म्हणावी लागेल. शहरात रस्त्यांच्या कडेला, गल्लीबोळात, आणि बाजार परिसरात असंख्य “सूचना फलक” लावण्यात आले, पण त्यांचे पालन नागरिक करत नाहीत आणि पालन करवून घेण्यात प्रशासन अपयशी ठरले आहे.

संपादकीय दृष्टीने पाहता, ही घटना फक्त प्रशासनाचीच नव्हे, तर नागरिकांच्या मानसिकतेचीही कसोटी आहे. आपणच नियम तोडून पुन्हा प्रशासनावर बोट दाखवणे हा दुटप्पीपणा थांबवावा लागेल. फलकाखालीच कचरा टाकणारे नागरिक आणि त्या फलकाजवळून नुसते दुर्लक्ष करून जाणारे अधिकाऱ्यांचे वर्तन — दोघेही शहराच्या अस्वच्छतेस समान जबाबदार आहेत.

बीव्हीजी कंपनी शहर स्वच्छतेचे कंत्राट घेत असली, तरी प्रत्यक्षात अनेक भागात त्यांचा कचरा संकलन उपक्रम ठप्प आहे. कर्मचारी अपुरे असणे, आणि ठरलेल्या वेळेत कचरा न उचलणे या कारणांमुळे नागरिक त्रस्त आहेत. परंतु पालिकेचे अधिकारी मात्र याकडे डोळेझाक करत असल्याने नागरिकांच्या करातून दिलेला निधी वाया जातोय.

महानगरपालिकेने शहरभर “दंडाचे फलक” लावले, पण आजवर एकाही नागरिकावर दंडाची कारवाई झाल्याचे उदाहरण नाही. फलक लावणे हा उपाय नव्हे — शिस्त पाळण्याची आणि अंमलबजावणी करण्याची इच्छाशक्ती असणे आवश्यक आहे.

जळगाव शहरातील या अस्वच्छतेच्या दृश्याने एकच प्रश्न उभा राहतो —

“सूचना फलक झळकतात, पण शहर मात्र घाणीत बुडतेय… जबाबदार कोण?”

जोपर्यंत प्रशासनाची देखरेख प्रभावी होत नाही, बीव्हीजी कंपनीला जबाबदारीची जाणीव होत नाही आणि नागरिक स्वतःहून स्वच्छतेत सहभाग घेत नाहीत, तोपर्यंत “स्वच्छ जळगाव” ही घोषणा केवळ कागदावरच राहणार, हे वास्तवच मान्य करावे लागेल.